Ruggenprik tijdens de bevalling: alles wat je moet weten

Een ruggenprik is de meest gebruikte vorm van pijnbestrijding tijdens een ziekenhuisbevalling. Veel vrouwen vragen zich af wat een ruggenprik precies inhoudt, welke soorten er zijn en of je erna veilig op een baarkruk kunt zitten. In deze blog leggen we alles uit, inclusief praktische tips en hulpmiddelen zoals de ELLE TENS.

Wat is een ruggenprik?

Een ruggenprik, ook wel epidurale verdoving genoemd, verdooft tijdelijk een deel van je lichaam door de zenuwbanen in je rug te beïnvloeden. Hierdoor voel je minder of geen pijn vanaf je borsten naar beneden, terwijl je bij bewustzijn blijft.

Belangrijk: een ruggenprik kan alleen in een ziekenhuis worden gezet. Het is dus niet mogelijk bij een thuisbevalling.

Wanneer kun je een ruggenprik krijgen?

De anesthesist kan een ruggenprik zetten als je nog enkele uren te gaan hebt voordat je gaat persen. Echter, na 7–8 centimeter ontsluiting is het vaak te laat, omdat de verdoving even nodig heeft om te werken.

Daarom moet je, als je thuis bent, eerst naar het ziekenhuis rijden om de ruggenprik te krijgen. Tijdens deze rit kan de ELLE TENS een fijn hulpmiddel zijn om de pijn te verlichten. Deze is vooraf te huren bij Wieg Huren.

Daarnaast kan een ruggenprik later nog worden gezet als er een medische reden is, bijvoorbeeld wanneer de weeën niet goed doorzetten en weeën opwekkers nodig zijn.

Soorten ruggenprikken

Er zijn drie belangrijke technieken:

1. Spinale ruggenprik

• Gebruik bij keizersnede en ingrepen aan het onderlichaam.

• Werkt snel; er blijft meestal geen slangetje achter.

• Je blijft wakker, maar sedatie kan indien gewenst.

2. Epidurale ruggenprik

• Wordt vaak toegepast tijdens de bevalling of bij operaties aan romp en onderlichaam.

• De anesthesist plaatst een dun slangetje (katheter), waardoor je medicatie via een PCA-pomp kunt krijgen.

• Deze techniek kan gecombineerd worden met narcose of zelfstandig gebruikt worden.

3. Caudaal (voor kinderen)

• Epidurale techniek aangepast voor kinderen, altijd onder narcose.

• Geen slangetje; helpt pijn te beperken en herstel te versnellen.

Hoe werkt een ruggenprik tijdens de bevalling?

De anesthesist plaatst de ruggenprik meestal terwijl je gekromd en stil zit. Daarna voel je dat je lichaam vanaf je borsten naar beneden verdoofd raakt.

Hierdoor kun je nog steeds persen, maar verlies je tijdelijk spierkracht in je benen. Ook kun je, met ondersteuning, op van een baarkruk nog actief in bed liggen met een zijligging.

Vaak moet je blaas tijdelijk worden geleegd met een katheter, omdat je door de verdoving niet goed voelt wanneer je moet plassen. Daarnaast wordt je baby continu gemonitord via een ECG, terwijl je bloeddruk en zuurstofgehalte in de gaten worden gehouden.

Lees: Zijligging bevalling 

Voor- en nadelen van een ruggenprik

Voordelen:

• Vermindert pijn aanzienlijk

• Werkt sneller dan andere soorten pijnstilling (mits anesthesist aanwezig)

• Je blijft bewust en kunt actief deelnemen

• Meestal geen invloed op de baby

• Ondersteunt een ontspannen bevalling

Nadelen en mogelijke complicaties:

• Beperkte bewegingsvrijheid, waardoor niet alle bevalhoudingen mogelijk zijn

• Persfase kan langer duren

• Mogelijk gebruik van weeën opwekkers

• 15–20% kans op koorts bij moeder

• Tijdelijke lage bloeddruk, misselijkheid of duizeligheid

• Verminderde blaasfunctie, soms katheter nodig

• Zelden: verkeerde plaatsing, zenuwprikkels, jeuk of hoofdpijn

Daarnaast kan het zijn dat de ruggenprik niet bij iedereen even goed werkt. Ongeveer 5% van de vrouwen heeft onvoldoende pijnstilling, bijvoorbeeld aan één kant van het lichaam.

Veiligheid voor de baby

Een ruggenprik is over het algemeen veilig voor de baby. Daarom wordt de bloeddruk van de moeder nauwlettend gemonitord. Daarnaast kan de anesthesist bij een lage bloeddruk medicatie geven om de hartslag van de baby te beschermen. Soms zijn weeën opwekkers nodig om de weeën weer op gang te brengen.

Conclusie

Een ruggenprik biedt effectieve pijnstilling tijdens de bevalling, met verschillende technieken afhankelijk van de situatie. Met goede begeleiding kun je veilig gebruikmaken van een baarkruk, en de ELLE TENS kan onderweg naar het ziekenhuis ondersteuning bieden. Bespreek altijd met je verloskundige of anesthesist welke optie het beste bij jouw situatie past.